Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi və Qurultaylar Platforması

Dünya azərbaycanlılarının həmrəyliyi ideyası Azərbaycan xalqının milli kimliyinin, tarixi yaddaşının və dövlətçilik düşüncəsinin ayrılmaz tərkib hissəsidir. Müxtəlif tarixi dövrlərdə fərqli coğrafiyalara səpələnmiş azərbaycanlılar üçün milli mənsubiyyətin, dilin, mədəniyyətin və Vətənə bağlılığın qorunması həmişə mühüm əhəmiyyət kəsb etmişdir. Bu mənəvi bağlılığın təşkilatlanmış və məqsədyönlü şəkildə inkişaf etdirilməsi isə yalnız güclü dövlət siyasəti nəticəsində mümkün olmuşdur.
Dünya azərbaycanlılarının birliyi və həmrəyliyi ideyasının konseptual əsasları Ümummilli Lider Heydər Əliyev tərəfindən formalaşdırılmışdır. Ulu Öndər xaricdə yaşayan soydaşlarımızı Azərbaycan dövlətinin ayrılmaz hissəsi kimi dəyərləndirmiş, onların milli maraqlar ətrafında birləşdirilməsini strateji vəzifə hesab etmişdir. Məhz bu baxışın nəticəsi olaraq 2001-ci il noyabrın 9–10-da Bakıda Dünya Azərbaycanlılarının I Qurultayı keçirilmişdir. Bu Qurultay diaspor tarixində dönüş nöqtəsi olmuş, dünya azərbaycanlılarının vahid ideya və məqsədlər ətrafında birləşməsi üçün möhkəm ideoloji və təşkilati zəmin yaratmışdır. Ümummilli Liderin “Bu gün keçirilən Qurultay xaricdə yaşayan soydaşlarımızın daha da həmrəy olması, təşkilatlanması üçün yeni bir mərhələnin başlanğıcıdır” fikri həmin dövrdə diaspor siyasətinin mahiyyətini aydın şəkildə ifadə etmişdir.
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin müəyyənləşdirdiyi bu strateji xətt sonrakı dövrdə Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilmiş və yeni dövrün çağırışlarına uyğun şəkildə zənginləşdirilmişdir. Prezident İlham Əliyev dünya azərbaycanlılarının həmrəyliyini milli güc amili kimi qiymətləndirmiş, diaspor fəaliyyətinin daha sistemli, koordinasiyalı və nəticəyönümlü olmasını dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi müəyyənləşdirmişdir. Onun rəhbərliyi dövründə diaspor siyasəti sadəcə mədəni əlaqələr müstəvisindən çıxaraq, siyasi, ictimai və ideoloji müstəvidə daha fəal xarakter almışdır.
Bu siyasətin davamı olaraq 2006-cı ildə Dünya Azərbaycanlılarının II Qurultayı keçirilmişdir. Bu Qurultayda diaspor təşkilatlarının strukturlaşdırılması, onların fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi və yaşadıqları ölkələrin ictimai-siyasi həyatında daha fəal iştirakının təmin edilməsi əsas vəzifələr kimi müəyyən olunmuşdur. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə keçirilən bu Qurultay diaspor fəaliyyətinin yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu göstərmişdir.
2011-ci il iyulun 5-də keçirilən III Qurultay Prezident İlham Əliyevin diaspor siyasətinin ideoloji əsaslarını daha da möhkəmləndirmişdir. Dövlət başçısı bu Qurultaydakı çıxışında vurğulamışdır ki, müstəqil Azərbaycan bütün dünya azərbaycanlılarının Vətənidir və harada yaşamalarından asılı olmayaraq, hər bir soydaş güclü Azərbaycan dövlətinə arxalana bilər. Bu çıxış dünya azərbaycanlıları üçün həm siyasi mesaj, həm də mənəvi dayaq olmuşdur.
2016-cı ildə keçirilən IV Qurultay isə artıq mürəkkəb beynəlxalq şəraitdə diaspor fəaliyyətinin prioritetlərini müəyyən etmişdir. Bu mərhələdə Ermənistanın Azərbaycana qarşı apardığı dezinformasiya siyasətinə qarşı mübarizə, informasiya cəbhəsində vahid mövqenin formalaşdırılması və lobbiçilik fəaliyyətinin gücləndirilməsi əsas hədəflər kimi önə çəkilmişdir. Qurultay göstərmişdir ki, Azərbaycan diasporu milli maraqların müdafiəsində daha fəal və prinsipial mövqe tutmağa hazırdır.
2022-ci il aprelin 22-də Şuşa şəhərində keçirilən Dünya Azərbaycanlılarının V Qurultayı isə tarixə “Zəfər Qurultayı” kimi düşmüşdür. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə keçirilən bu Qurultay artıq qalib Azərbaycanın reallıqlarını əks etdirmiş, dünya azərbaycanlılarının həmrəyliyinin real nəticələrini bütün dünyaya nümayiş etdirmişdir. Qurultayda qəbul olunmuş beynəlxalq ictimaiyyətə müraciət dünya azərbaycanlılarının vahid mövqeyinin və milli iradəsinin ifadəsi kimi mühüm siyasi sənəd olmuşdur.
Bu gün dünya azərbaycanlıları Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında həyata keçirilən ardıcıl və məqsədyönlü diaspor siyasəti nəticəsində daha güclü, daha təşkilatlanmış və daha təsirli bir qüvvəyə çevrilmişdir. Xaricdə yaşayan soydaşlarımızın uğurlu lobbiçilik fəaliyyəti, Azərbaycan həqiqətlərinin beynəlxalq aləmdə təbliği və milli maraqların müdafiəsi bu siyasətin real nəticələridir.
Bir sözlə, Dünya Azərbaycanlılarının Qurultayları Ümummilli Lider Heydər Əliyevin müəyyənləşdirdiyi strateji xəttin Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirildiyini və yeni tarixi mərhələdə daha da inkişaf etdirildiyini aydın şəkildə göstərir. Bu qurultaylar sübut edir ki, dünya azərbaycanlılarının birliyi və həmrəyliyi Azərbaycan dövlətinin gücü və xalqın milli iradəsi ilə vəhdət təşkil edir və bu vəhdət xalqımızın gələcək uğurlarının əsas təminatıdır.

Daşqın Cəbiyev, 
Salyan rayonu Şorsulu kəndi, YAP fəalı