Avropanın etibarlı təchizatçısı kimi Azərbaycan bu gün nefti, təbii qazı və elektrik enerjisini ixrac edir

     Xarici siyasətində dünya ölkələri, o cümlədən Avropanın böyük dövlətləri ilə əlaqələrini uğurla davam etdirən Azərbaycan dünyada etibarlı tərəfdaş imicinə sahibdir. Böyük siyasi güclərin ölkəmizə münasibəti, Cənubi Qafqazın əsas söz sahibi olan Azərbaycanla əməkdaşlığa böyük önəm vermələri ölkəmizin etibarlı və sınanmış tərəfdaş olduğunu bir daha təsdiqləyir. Avropa ölkələri ilə ikitərəfli və çoxtərəfli əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi Azərbaycanın xarici siyasətinin vacib istiqamətlərindən biridir. Müasir dövrdə Azərbaycan Avropanın etibarlı tərəfdaşı hesab olunur. Azərbaycan Avropanın enerji mənbələrinin diversifikasiyasında və enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasında mühüm rol oynayır. 
     Prezident cənab İlham Əliyev 22 may tarixində Litvada rəsmi səfəri zamanı mətbuata verdiyi bəyanatda demişdir: “Ötən ilin iyulunda Avropa Komissiyası və Azərbaycan Enerji sahəsində Strateji Tərəfdaşlıqla bağlı Anlaşma Memorandumunu imzaladılar. Onun əsasında 2027-ci ilə qədər Avropaya təbii qaz təchizatımızı iki dəfə artırmağı planlaşdırırıq. 2021-ci ildə Avropaya təbii qaz təchizatımız 8 milyard kubmetr olmuşdur, bu il isə 12 milyard kubmetr olacaq və 2027-ci ilə qədər 20 milyard kubmetrə çatdırılacaq. Avropanın etibarlı təchizatçısı kimi Azərbaycan bu gün nefti, təbii qazı və elektrik enerjisini ixrac edir. Ölkəmiz hidrogeni, o cümlədən yaşıl hidrogeni ixrac etməyi planlaşdırır.” Enerji böhranı zamanı Avropada baş verən hadisələrlə əlaqədar, Azərbaycanın bu region üçün əhəmiyyəti artır. Cənub Qaz Dəhlizinin istifadəyə verilməsi ölkəmizi Avropanın enerji təchizatında mühüm faktora çevirdi. Hazırda Avropa Azərbaycanla münasibətlərə xüsusi diqqət yetirir. 
2022-ci ildə Azərbaycan ilə Avropa İttifaqı arasında “Avropa Komissiyası tərəfindən təmsil olunan Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan Respublikası arasında enerji sahəsində Strateji Tərəfdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu”nun imzalanması bunun bariz təzahürüdür. Hazırda Azərbaycan  "Cənub qaz dəhlizi" ilə 6 ölkəyə qaz nəql edir. Dünyada enerjiyə artan tələbat fonunda Azərbaycanla tərəfdaşlıq etmək istəyən dövlətlərin sayı isə gündən-günə artır. Yaxın illərdə ölkəmizin təbii qaz ixrac etdiyi ölkələrin sayının artacağı gözlənilir. Azərbaycan qazının nəql olunduğu ölkələr sırasında Şərqi Avropa dövlətləri xüsusi yer tutur. Azərbaycan ötən 20 il ərzində avropalı tərəfdaşları ilə həm neft, həm də qaz sektorunda böyük layihələrə imza atıb. Təsadüfi deyil ki, hazırda ölkəmiz Avropa qitəsinin enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynayır, etibarlı tərəfdaş kimi tanınır. Azərbaycan öz imkanlarını düzgün dəyərləndirərək, siyasi iradə nümayiş etdirərək, Avropanın qaz və bərpaolunan enerji bazarında təsirini daha da artırmağa çalışır. 
Ölkəmizin bərpaolunan enerji sektorunda da etibarlı tərəfdaşa çevriləcəyini indidən proqnozlaşdırmaq olar. Belə ki, ötən il dekabrın 17-də Buxarestdə “Azərbaycan Respublikası, Gürcüstan, Rumıniya və Macarıstan hökumətləri arasında yaşıl enerjinin inkişafı və ötürülməsi sahəsində strateji tərəfdaşlıq haqqında Saziş” imzalanıb. Sazişə əsasən, Qara dənizin dibi ilə elektrik enerjisi kabeli çəkiləcək. Bu kabel Azərbaycanda istehsal olunan elektrik enerjisini Avropaya ixrac edəcək. Belə bir layihənin icrası Azərbaycan iqtisadiyyatına sərmayə qoyuluşunu artıracaq. Çünki Azərbaycanın yaşıl enerji sektorunda kifayət qədər resursu var. Hesablamalara görə, ölkəmizin quruda külək və günəş enerjisinin həcmi 27 qiqavatdan çoxdur. Şimal dənizindən sonra Xəzər külək enerjisi potensialına görə ikincidir. Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda külək enerjisi 157 qiqavat təşkil edir. Azərbaycan strateji investorların biri ilə 2027-ci ilə qədər 3 qiqavat külək və 1 qiqavat günəş enerjisini istehsal etməyi planlaşdırır. Bu istehsalın 80 faizi ixrac olunacaq. Azərbaycan 2037-ci ilə qədər ən azı 6 qiqavatlıq əlavə gücləri yaratmağı planlaşdırır. Yaşıl enerji zonası elan edilən Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda günəş və külək enerjisinin minimal potensialı 9200 meqavat təşkil edir. Hidroenerji potensialı isə minimal olaraq 600 meqavatdır. Bütün bu hesablamalar Azərbaycanın yaşıl enerji potensialının kifayət qədər olduğunu nümayiş etdirir. 
Göründüyü kimi, Azərbaycanın enerji resursları ilə bağlı məsələyə Prezident İlham Əliyevin baxışı yalnız iqtisadi maraqlarla məhdudlaşmır və bu sektorun müasir tələblərə cavab verilməsi üçün ciddi işlər görülür. Məhz Azərbaycan Prezidentinin yürütdüyü mükəmməl beynəlxalq iqtisadi siyasət nəticəsində Azərbaycan bütün qlobal layihələrdə mühüm yer tutur. Bu isə ölkəmizin qüdrətinin artırılmasına xidmət edən mühüm faktordur.

Saleh Ağayev,
Salyan şəhər 7 saylı texniki fənlər təmayüllü məktəb-liseyin tarix müəllimi